ระบบปลูกผักไฮโดรโปนิกส์แบบน้ำลึก (DFT)

การปลูกพืชระบบรากแช่ (hydroponic culture) หมายถึง การปลูกโดยให้รากของพืชแช่อยู่ในสารละลายธาตุอาหารตลอดเวลา สำหรับพืชบก จะต้องมีระบบเติมอากาศลงไปในสารละลายเพื่อให้รากพืชได้รับ O2 อย่างสม่ำเสมอ การปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินเริ่มต้นขึ้นจากการปลูกด้วยระบบนี้ ดังนั้นการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินระบบรากแช่จึงเป็นระบบปลูกที่เก่าแก่กว่าระบบอื่น แต่มิได้หมายความว่าเป็นระบบที่ล้าสมัย เนื่องจากมีการพัฒนาเทคโนโลยีในการปลูกอย่างต่อเนื่อง ในปี ค.ศ. 1929 Prof. William F. Gerricke แห่งมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียได้เป็นผู้พัฒนาระบบปลูกพืชแบบนี้ให้สามารถผลิตพืชเพื่อการค้า และเป็นผู้บัญญัติศัพท์ "hydroponics" ซึ่งใช้เรียกการปลูกพืชระบบนี้อย่างแพร่หลายในเวลาต่อมา การปลูกระบบรากแช่ยังใช้ชื่อเรียกอย่างอื่นอีก เช่น Water culture, nutrient culture (nutriculture), chemical culture (chemiculture) และ solution culture เป็นต้น (ความหมายเดิมของ hydroponics หมายถึงการปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินทุกชนิด) การปลูกพืชระบบรากแช่สามารถแยกย่อยได้เป็น 3 เทคนิค ใหญ่ๆ คือ

deep flow technique (DFT) หมายถึงเทคนิคการปลูกโดยให้รากพืชแช่อยู่ในภาชนะบรรจุสารละลายธาตุอาหาร (ลึก 15 - 20 cm กว้าง 50 - 80 cm และยาว 1 - 10 m) ภาชนะดังกล่าวทำหน้าที่ทั้งภาชนะปลูกและภาชนะใส่สารละลายไปด้วย ทำให้เทคนิคนี้ไม่ต้องมีภาชนะใส่สารละลายแยกต่างหาก ปริมาตรของสารละลายมีมาก ทำให้ความเข้มข้นของธาตุอาหารเปลี่ยนแปลงช้า วิธีปลูกสามารถทำได้หลายวิธี เช่น

วางตะแกรงบนปากถังแล้วโรยด้วยวัสดุเพาะต้นกล้า เช่น ขี้เลื่อย พรุ ฟางข้าว และเพอร์ไลท์ เป็นต้น ปรับระดับสารละลายให้ท่วมวัสดุเพาะเล็กน้อย เพาะต้นกล้าบนวัสดุ เมื่อต้นพืชงอกค่อยๆ ลดระดับสารละลายลงให้สารละลายท่วมรากพืชเพียงบางส่วน วิธีนี้อาจไม่จำเป็นต้องเติมอากาศลงไปในสารละลาย
วางแผ่นไม้ หรือแผ่นโฟมเจาะรูบนปากถัง ปลูกพืชในกระถางขนาดเล็กที่วางอยู่ในรูอีกทีหนึ่ง ปรับระดับสารละลายให้ท่วมรากเพียงบางส่วน หรือเติมอากาศลงไปในสารละลาย
ปลูกพืชในกระถางเล็กๆ ซึ่งวางอยู่ในรูแผ่นโฟม หรือวัสดุลอยน้ำอย่างอื่น แล้วปล่อยให้ลอยบนสารละลาย เรียกการปลูกแบบนี้ว่า floating hydroponics วิธีนี้จะต้องเติมอากาศลงไปในสารละลาย

รูปที่ 3-1 การปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินระบบรากแช่ แบบ Deep flow technique (DFT) ชนิดเติมอากาศด้วยวิธีหมุนเวียนสารละลาย
รูปที่ 3-2 การปลูกพืชโดยไม่ใช้ดินระบบรากแช่ แบบ Deep flow technique (DFT) ชนิดเติมอากาศด้วยวิธีพ่นอากาศ

จุดเด่นของ DFT

DFT บรรจุสารละลายธาตุอาหารไว้ในภาชนะปลูกทั้งหมด (ระบบดั้งเดิมของ DFT ภายหลังมีผู้ดัดแปลงต่างไปบ้าง) ทำให้ไม่ต้องมีถังเก็บสารละลาย ไม่ต้องมีท่อ ไม่ต้องมีปั๊มหมุนเวียนสารละลาย (อาจต้องใช้ปั๊มในการเปลี่ยนถ่ายสารละลาย) ทำให้สามารถลดต้นทุนในส่วนนี้ลงไปได้
พืชไม่ขาดน้ำและธาตุอาหาร เนื่องจากรากแช่อยู่ในสารละลายตลอดเวลา

จุดด้อยของ DFT

รากพืชมีโอกาสขาด O₂ ได้ง่าย เนื่องจากรากแช่อยู่ในสารละลายที่ลึกและไม่ไหลเวียน ผู้ปลูกจะต้องหาทางแก้ปัญหาโดยวิธีใดวิธีหนึ่ง เช่น
- ลดระดับสารละลายลงเมื่อพืชโตขึ้น เพื่อให้รากแช่อยู่ในสารละลายเพียงบางส่วน สามารถทำให้รากไม่ขาด O₂ ในขณะที่พืชต้นเล็ก แต่เมื่อพืชที่ปลูกโตขึ้น พืชจะใช้ O₂ เพิ่มอย่างรวดเร็ว ทำให้ต้องเติมอากาศลงไปในสารละลายอย่างต่อเนื่อง
- เติมอากาศลงไปในสารละลายตลอดเวลา
- หมุนเวียนสารละลายเช่นเดียวกับ NFT เป็นต้น
การควบคุมความเข้มข้นของสารละลายทำได้ยากกว่าระบบอื่น ถ้าปลูกพืชปริมาณมาก
สารละลายธาตุอาหารพืชมีองค์ประกอบเปลี่ยนไปตามระยะเวลาที่ใช้ปลูก ผู้ปลูกจำเป็นต้องเปลี่ยนถ่ายสารละลาย โดยเฉพาะถ้าอายุการเก็บเกี่ยวพืชนั้นนานกว่า 4 สัปดาห์
รากพืชที่แช่อยู่ในสารละลายไม่สามารถค้ำจุนลำต้นให้ตั้งตรงได้ ถ้าพืชที่ปลูกมีลำต้นสูง ผู้ปลูกจำเป็นต้องสร้างอุปกรณ์พยุงลำต้นถ้าปลูกพืชลำต้นสูง

รูปที่ 3-3 มะเขือเทศ 1 ต้นให้ผลมากกว่าหมื่นผลเมื่อปลูกด้วย deep flow technique กระทรวงเกษตรฯ ประเทศญี่ปุ่น ปลูกแสดงในงาน Japanese Government Exhibition 1985 (Expo' 85) (ที่มา : เอกสารแนะนำงาน)

รูปที่ 3-4 ระบบปลูกแบบ Kaneko EK Shiki Hydroponik ของบริษัท Kaneko ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเป็นการปลูกเชิงการค้าด้วยเทคนิค deep flow โดยดัดแปลงให้มีการหมุนเวียนสารละลาย และมีการเติมอากาศ แต่ไม่มีถังเก็บสารละลาย ภาพขวามือเป็นตัวอย่างสถานที่ปลูกด้วยระบบนี้

รูปที่ 3-5 การปลูกพืชระบบรากแช่ด้วยเทคนิด deep flow ของเกษตรกรรายหนึ่งบนเกาะ Kauia รัฐฮาวาย ประเทศสหรัฐอเมริกา รางปลูกยาว 96 ฟุต กว้าง 30 นิ้ว และลึก 6 นิ้ว ปลูกพืชโดยใช้โฟมวางให้ลอยอยูบนรางปลูก โรงเรือนสร้างด้วยไม้มุงพลาสติกด้านข้างเปิดโล่ง เพื่อกันฝนเพียงอย่างเดียว (ที่มา : http://www.hydrofarm.com/content/articles/hydroart5.html)

วิธีปลูกพืชแบบ NFT พัฒนาขึ้นโดย Allen Cooper แห่งสถาบันวิจัยการปลูกพืชในเรือนกระจก (GCRI) ประเทศอังกฤษ ประมาณปี ค.ศ. 1965 หลักการของวิธีนี้คือ การปล่อยให้สารละลายธาตุอาหารไหลไปในรางปลูก (gullies) โดยสารละลายมีความลึกไม่มากนัก (ประมาณ 0.5 cm) การทำเช่นนี้ช่วยให้รากมีโอกาสสัมผัสกับอากาศ และ O2 ในอากาศละลายลงไปในสารละลายได้เร็วกว่าการปลูกแบบ DFT การปลูกแบบนี้จึงช่วยลดปัญหาการขาดอากาศ (O2) ของรากพืชได้ดี นอกจากนี้เมื่อปริมาตรของสารละลายที่ไหลผ่านรากพืชมีน้อยลง ทำให้ไม่ต้องสร้างรางปลูกที่มีขนาดใหญ่และแข็งแรง ค่าก่อสร้างรางปลูกจึงประหยัดกว่าการปลูกแบบ DFT สมบัติของสารละลายเมื่อไหลผ่านรากพืชมีสมบัติเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม และเมื่อมีการหมุนเวียนสารละลายกลับมาใช้ใหม่ เพื่อลดต้นทุนแต่กลับสร้างปัญหาในการควบคุมสมบัติของสารละลายให้เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของพืช ระบบควบคุมสารละลายมีต้นทุนสูงกว่าเทคนิคอื่นที่ไม่ต้องหมุนเวียนสารละลาย และเป็นจุดอ่อนของการปลูกด้วยเทคนิค NFT นอกจานี้ผู้ปลูกยังจำเป็นต้องมีความรู้ในเรื่องการจัดการธาตุอาหารพืชเป็นอย่างดี โดยเฉพาะกรณีที่ปลูกพืชอายุยืน สำหรับการปลูกพืชอายุสั้น เช่น ผักต่าง ๆ ผู้ปลูกเพียงแต่ควบคุมค่าการนำไฟฟ้า (EC) และค่าความเป็นกรดเป็นด่าง (pH) ก็เพียงพอ
องค์ประกอบของระบบปลูกแบบ NFT

รูปที่ 3-5 ตัวอย่างองค์ประกอบของอุปกรณ์ที่ใช้ในการปลูกพืชด้วยเทคนิค nutrient film (NFT) ของบริษัท Mitsubishi Noki ผู้ผลิตใช้ชื่อเรียกเทคนิคนี้ว่า Mitsubishi Hyponica

1. รางปลูก (gully) และเครื่องค้ำจุนลำต้น รางปลูกสามารถทำจากวัสดุต่าง ๆ ได้หลายชนิด เช่น โพลีเอธิลีน (PE) โพลีไวนิลคลอไรด์ (PVC) ไฟเบอร์แกลส แผ่นเหล็กชุบสังกะสี (galvanized ivon sheet) หรือคอนกรีต เป็นต้น รางปลูกที่ทำจากพลาสติกได้รับความนิยมแพร่หลายในปัจจุบัน ควรหลีกเลี่ยงรางเหล็กชุบสังกะสี เนื่องจากเกิดสนิมได้ง่าย ทำให้เหล็กและสังกะสีที่ละลายออกมามีผลกระทบต่อสมบัติของสารละลายธาตุอาหาร รางคอนกรีตมีข้อจำกัดในเรื่องการปรับเปลี่ยนรูปแบบซึ่งทำได้ยาก ความกว้างของรางปลูกควรอยู่ระหว่าง 10 - 15 cm สำหรับการปลูกพืชแถวเดียวขนาดเล็ก เช่น ผักต่าง ๆ และควรมีความกว้างประมาณ 25 - 30 cm สำหรับการปลูกพืชขนาดใหญ่ เช่น มะเขือเทศ แตงกวา และแตงแคนตาลูป เป็นต้น หรือสำหรับการปลูกผักแถวคู่ ความยาวของรางไม่ควรเกิน 20 - 25 เมตร ความยาวที่เหมาะสมไม่ควรเกิน 10 - 15 เมตร ทั้งนี้เนื่องจากสัดส่วนและความเข้มข้นของธาตุอาหารเปลี่ยนแปลงไปจากค่าที่เหมาะสมตามความยาวของรางปลูก รางปลูกที่ยาวเกินไปจะทำให้พืชเจริญเติบโตไม่สม่ำเสมอ การติดตั้งรางควรให้มีความลาดเอียงเพียงพอที่สารละลายจะไหลจากปลายด้านหนึ่งไปยังปลายอีกด้านหนึ่งของรางได้อย่างสะดวก เพื่อให้ O2 ละลายลงไปในสารละลายได้ดี และสารละลายไม่ขังอยู่ ณ จุดใดจุดหนึ่งภายในราง ความลาดเอียงที่เหมาะสมอยู่ในช่วง 1:50 ถึง 1:100 ค่าแนะนำโดยทั่วไปอยู่ที่ 1:75 การออกแบบให้มีร่องภายในรางเป็นอีกทางหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาอัตราการไหลไม่สม่ำเสมอภายในรางปลูก รางปลูกควรปิดสนิทเพื่อป้องกันแสงสว่างเข้าสู่ภายใน ซึ่งจะเป็นสาเหตุให้สาหร่ายเจริญเติบโต สร้างปัญหาให้กับระบบหมุนเวียนสารละลาย และอาจทำให้สารละลายเน่าเสีย

รูปที่ 3-6 ภาพตัดขวางรางปลูกพืชชนิดต่างๆ ด้วยเทคนิค nutrient film ของบริษัท Sunsui ประเทศญี่ปุ่น พื้นรางทำเป็นร่องเพื่อให้สารละลายไหลสะดวกขึ้น รางปลูกมีความกว้าง 30 cm และ 90 cm (รูปไม่สัมพันธ์กับมาตราส่วนจริง)

2. ถังรองรับสารละลาย (catchment tank) เป็นถังที่ทำหน้าที่รองรับสารละลายที่ไหลผ่านรางปลูกแล้ว ถังไฟเบอร์แกลสหรือถังสแตนเลสสำหรับเก็บน้ำตามอาคารบ้านเรือนสามารถนำมาใช้ได้อย่างไม่มีปัญหาใด ๆ หากเป็นไปได้ปริมาตรของถังควรสามารถรองรับสารละลายทั้งหมดที่อยู่ในระบบได้ เพื่อป้องกันปัญหาสารละลายล้นถังในกรณีกระแสไฟฟ้าขัดข้อง หรือปั๊มชำรุด สำหรับระบบปลูกขนาดใหญ่ ปริมาตรของถังรองรับสารละลายอาจลดเหลือ 20 - 30 % ของปริมาตรสารละลายทั้งระบบ เพื่อลดต้นทุนค่าก่อสร้างและลดพื้นที่ติดตั้งถัง อย่างไรก็ตามในกรณีนี้จะต้องมีท่อระบายฉุกเฉินเพื่อป้องกันสารละลายล้นถัง ระดับของถังจะต้องต่ำกว่ารางปลูก โดยทั่วไปนิยมวางต่ำกว่าระดับผิวดิน เพื่อให้ดินช่วยรักษาอุณหภูมิของสารละลายด้วย ก่อนที่สารละลายจากรางปลูกจะไหลลงสู้ถัง ควรผ่านเครื่องกรองเพื่อแยกสิ่งสกปรกออกก่อน
3. ถังบรรจุสารละลายเข้มข้น กรด และด่าง ถังบรรจุสารละลายเข้มข้นจะต้องใช้อย่างน้อย 2 ถัง เพื่อป้องกันการตกตะกอน ส่วนถังกรดและด่างอาจใช้เพียงอย่างใดอย่างหนึ่งในกรณีที่ทราบว่าสูตรสารละลายที่ใช้มี pH เพิ่มขึ้นหรือลดลงเมื่อไหลผ่านรางปลูก
4. ปั๊มหมุนเวียนสารละลาย ปั๊มทำหน้าที่สูบสารละลายจากถังรองรับไปยังรากปลูกโดยตรง หรือสูบไปยังถังพัก (header tank) ถังพักอาจมีหรือไม่มีก็ได้แล้วแต่ความเหมาะสม การมีถังพักจะช่วยให้มีสารละลายจ่ายให้แก่รางปลูกต่อไปได้ระยะหนึ่งหลังจากกระแสไฟฟ้าขัดข้อง หรือปั๊มชำรุด และปั๊มไม่ต้องทำงานตลอดเวลา ปั๊มหมุนเวียนควรเลือกชนิดทนทานต่องานหนัก เนื่องจากต้องทำงานอย่างต่อเนื่องตลอดระยะเวลาปลูก ระบบปลูกขนาดใหญ่ควรมีปั๊ม 2 ชุด ซึ่งสามารถสลับทำหน้าที่แทนกันได้เมื่อชุดใดชุดหนึ่งขัดข้อง ขนาดของปั๊มควรจ่ายสารละลายได้เพียงพอที่จะทำให้มีอัตราการไหลของสารละลายในรางปลูกประมาณ 1-2 ลิตร/นาที
5. อุปกรณ์ตรวจวัดและควบคุมความเข้มข้นสารละลาย ระบบปลูกขนาดเล็ก ผู้ปลูกอาจตรวจวัดและปรับสารละลายให้เหมาะสมเอง แต่สำหรับระบบขนาดใหญ่จำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ตรวจวัดและควบคุมอัตโนมัติ พารามิเตอร์ที่ต้องตรวจวัดและควบคุมได้แก่ ค่าการนำไฟฟ้า (EC) ค่าความเป็นกรดเป็นด่าง (pH) ระดับสารละลาย และความเข้มข้นของไอออนต่าง ๆ เป็นต้น พืชที่มีอายุเก็บเกี่ยวสั้น เช่น ผักต่างๆ การควบคุมเฉพาะ EC และ pH ก็เพียงพอแล้ว
จุดเด่นของ NFT

ท รากพืชได้รับ O2 อย่างสม่ำเสมอ และมีโอกาสขาด O2 น้อยกว่า DFT เนื่องจากรากพืชส่วนหนึ่งอยู่ในอากาศ และสารละลายหมุนเวียนตลอดเวลา
ท รากพืชได้รับธาตุอาหารสม่ำเสมอเมื่อเทียบกับระบบ aeropopnics เนื่องจากรากพืชส่วนหนึ่งแช่อยู่ในสารละลายตลอดเวลา
ท สามารถควบคุมความเข้มข้นของสารละลายธาตุอาหารให้สม่ำเสมอได้ง่ายกว่า DFT
ท รางปลูกมีขนาดเล็ก ขยายปริมาณการผลิตได้ง่ายกว่า DFT และ aeroponics

จุดด้อยของ NFT

ควบคุมอัตราการไหลให้สม่ำเสมอได้ยาก เนื่องจากการขัดขวางของรากพืชในรางปลูก ผู้ปลูกจะต้องเลือกขนาดของรางปลูกและความหนาแน่งของพืชให้เหมาะสมกับชนิดของพืช รางปลูกต้องมีความลาดเอียงที่พอเหมาะและสัมพันธ์กับอัตราการไหลของสารละลาย รางปลูกที่เอียงมากเกินไปทำให้สารละลายไหลล้นราง ในขณะที่ถ้ารางปลูกเอียงน้อยเกินไปจะทำให้สารละลายไหลช้า เป็นเหตุให้พืชที่ปลูกได้รับธาตุอาหารไม่สม่ำเสมอ
การติดตั้งรางปลูกจะต้องระวังไม่ให้เกิดการโค้งงอ รวมทั้งวัสดุที่ใช้ทำรางจะต้องไม่โค้งงอได้ง่าย การติดตั้งระบบปลูกจึงมีความยุ่งยาก อาจจำเป็นต้งใช้ช่างก่อสร้างที่มีความชำนาญ
สารละลายจำเป็นต้องไหลเวียนตลอดเวลา ทำให้พืชที่ปลูกมีปัญหาหากปั๊มชำรุด หรือกระแสไฟฟ้าขัดข้องเป็นเวลานาน ผู้ปลูกจำเป็นต้องเตรียมการแก้ปัญหาไว้ล่วงหน้า
มีการจัดการธาตุอาหารที่ยุ่งยากกว่าระบบเปิด ผู้ปลูกจำเป็นต้องปรับความเข้มข้น และความเป็นกรดเป็นด่างของสารละลายอย่างสม่ำเสมอ ทำให้เป็นภาระต่อการจัดการ และมีโอกาสที่จะสร้างความเสียหายให้กับผู้ปลูกได้ หากผู้ปลูกไม่ดูแลอย่างใกล้ชิด
โรคพืชสามารถแพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะโรคที่เกิดกับรากพืช ผู้ปลูกอาจลดความเสี่ยง โดยแยกปลูกเป็นส่วนย่อยๆ (segment) แทนการปลูกเป็นระบบใหญ่เพียงระบบเดียว
รากพืชไม่สามารถค้ำจุนลำต้นได้ จึงต้องมีอุปกรณ์ค้ำจุนลำต้น หากปลูกพืชลำต้นสูง

ตัวอย่างการออกแบบระบบปลูกด้วย NFT

รูปที่ 3-7 การปลูกผักด้วยเทคนิค nutrient film ที่บริษัท แม่กลองพืชผัก จำกัด จ.สมุทรสาคร ภาพซ้ายมือเป็นการย้ายผักจากรางอนุบาลมาปลูกในรางปลูก ส่วนขวามือเป็นรางอนุบาลต้นกล้า



รูปที่ 3-8 การปลูกสตรอเบอรี (บนซ้าย) และดอกยูริ (บนขวา) ด้วยเทคนิค nutrient film ของบริษัท Sansui ประเทศญี่ปุ่น ภาพล่างซ้ายแสดงการติดตั้งท่อจ่ายสารละลายหัวราง ภาพล่างขวาแสดงระบบที่ติดตั้งเรียบร้อยพร้อมปลูก ของบริษัท Shiaikasei ประเทศญี่ปุ่น


รูปที่ 3-9 รางปลูกพืช NFT ของเกษตรกรในประเทศนิวซิแลนด์ (ที่มา : http://www.hydroponics.co.nz/nft.html)

3. Semi-deep flow technique
semi-deep flow technique เป็นเทคนิคที่ดัดแปลงจาก NFT และ DFT เพื่อนำข้อดีของทั้งสองเทคนิคมารวมกัน และแก้ปัญหาของทั้งสองเทคนิคไปพร้อมๆ กันด้วย การปลูกด้วยเทคนิค Semi-deep flow ให้สารละลายไหลผ่านรากพืชลึกว่า NFT (ลึกประมาณ 1-5 cm) เพื่อแก้ปัญหาสารละลายไหลช้าเกินไปจนทำให้พืชที่อยู่ปลายรางปลูกได้รับธาตุอาหารน้อยกว่าพืชที่อยู่ต้นราง การเจริญเติบโตของพืชจึงไม่สม่ำเสมอ ซึ่งเป็นภาระในการจัดการ เพราะอายุเก็บเกี่ยวของพืชไม่เป็นไปตามที่วางแผนไว้ นอกจากนี้ยังไม่จำเป็นต้องสร้างรางปลูกให้ลาดเอียงมากเหมือน NFT อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับการปลูกด้วยเทคนิคนี้คล้ายกับ NFT มาก บ่อยครั้งที่เทคนิคนี้ยังคงจัดเป็นเทคนิคหนึ่งของ NFT หรือบางครั้งอาจจัดเป็น DFT เนื่องจากความไม่ชัดเจนในการจำแนกการปลูกพืชแบบ soilless culture
ตัวอย่างการออกแบบระบบปลูกด้วย Semi-deep flow technique



รูปที่ 3-10 การนำท่อ PVC ที่ใช้ในงานประปามาดัดแปลงเป็นรางปลูก ซึ่งสามารถออกแบบให้วางได้ทั้งแนวตั้งและแนวราบ การวางในแนวตั้งไม่เหมาะสำหรับพืชที่มีลำต้นสูง แต่สามารถช่วยประหยัดพื้นที่ได้ดี กรณีที่ปลูกผักต่างๆ ท่อไม่จำเป็นต้องวางเอียง แต่ต้องหมุนเวียนสารละลายในอัตราที่เหมาะสม ระดับของสารละลายอยู่ระหว่าง 2 - 5 cm โดยจะต้องควบคุมให้สารละลายท่วมรากพืชบางส่วนตลอดเวลา และปรับระดับตามการเจริญเติบโตของพืช (สูงระยะต้นอ่อน และลดลงเมื่อพืชโตขึ้น)

รูปที่ 3-11 ระบบปลูก Shinen Shiki เป็นระบบที่พัฒนาขึ้นโดยสถานีวิจัยพืชสวนประจำจังหวัด Shinagawa ประเทศญี่ปุ่น ระบบนี้ใช้คอนกรีตบล๊อกหนา 10 cm สูง 20 cm มาสร้างรางปลูก ขนาดรางปลูกกว้าง 80 cm สูง 10 cm ภายในปูด้วยแผ่นโพลีเอธิลีนความหนา 0.4 mm แล้วปูทับด้วยแผ่นโพลีเอธิลีนความหนา 0.1 mm อีกชั้นหนึ่ง แผ่นโพลีเอธิลีนชั้นบน (แผ่นบาง) จะต้องเปลี่ยนใหม่ทุกครั้งที่ปลูก เพื่อป้องกันการสะสมและการระบาดของโรค ตรงกลางรางปลูกวางท่อจ่ายสารละลายขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 25 mm เจาะรูขนาด 2 mm จำนวน 2 รู ระยะ 45 cm ใช้ตะกล้าพลาสติกขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางด้านบน 12 cm ด้านก้น 7 cm และสูง 6 cm สำหรับรองรับต้นพืชที่ปลูก และเป็นเสาท่อ ระบบนี้มีการหมุนเวียนสารละลาย ดังนั้นจะต้องใช้ปั๊มขนาดประมาณ 2.2 kW ต่อพื้นที่ปลูก 1000 ตารางเมตร และใช้ถังเก็บสารละลายขนาดประมาณ 25 - 30 ลูกบาศก์เมตร ต่อพื้นที่ปลูก 1000 ตารางเมตร

ขอบคุณข้อมูลจาก http://agri.wu.ac.th/msomsak/Soilless/

About Sorawee Blog

Blog บันทึกนี้เป็นที่รวบรวมความรู้ด้านการเกษตรที่ค้นหาได้ตามความสนใจของผู้บันทึก ไม่ขอยืนยันว่าข้อมูลที่บันทึกและรวบรวมไว้มีความถูกต้องมากน้อยเพียงใด เนื่องจากไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเกษตร แต่เป็นผู้ที่สนใจอยากเข้ามาเรียนรู้และอยากมีโอกาสได้ลงมือทำเท่านั้น หากจะให้นิยามของ BLOG นี้ว่าคืออะไร เราก็อยากจะนิยามของความรู้ด้านเกษตรใน BLOG คือ "เกษตรทฤษฎี copy_paste" อย่าได้เชื่ออะไรจนกว่าท่านจะได้พิสูจน์ด้วยตัวท่านเอง ดังนั้น ผู้บันทึกเองยินดีรับคำชี้แนะทุกสถานหากท่านจะเมตตาชี้แนะ แต่หากข้อมูลที่บันทึกทั้งหมดนี้จะเป็นประโยชน์ หรือจะเป็นแรงบันดาลใจของท่านใดให้ลงมือทำแบบจริงจัง ก็อย่าลืมแวะมาเล่าให้เราได้ฟังบ้างนะครับ ขอบคุณครับ